Projekt: Konserwacja rzeźby "Ptaki" w Rudzie Ślaskiej

Beneficjent: Miasto Ruda Śląska

Okres realizacji:  od 22-03-2023 do 15-09-2023

Całkowita wartość projektu (PLN): 104 500,00 zł
Poziom dofinansowania (%): 89,50
Kwota dofinansowania (PLN): 93 527,50 zł

 

 

 

 

 

 

W ramach Programu Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku pn.  „Rzeźba w przestrzeni publicznej dla Niepodległej – 2023” Ruda Śląska uzyskała dofinansowanie projektu pn. „Konserwacja rzeźby Ptaki w Rudzie Śląskiej”. Do programu zgłoszono z całego kraju 106 wniosków o dofinansowanie z czego jedynie 27 wniosków uzyskało wsparcie finansowe. Wniosek z Rudy Śląskiej został wysoko oceniony i uplasował się na 4 lokacie.

 

Rzeźba Ptaki ustawiona jest równolegle do przebiegu ulicy Czarnoleśnej (naprzeciwko wjazdu na stadion lekkoatletyczny)  na terenie zieleńca o powierzchni 1,2 ha, powstałego między 1970 a 1980 rokiem w miejscu, gdzie poprzednio istniała hałda pogórnicza. Miejsce to założono najprawdopodobniej z inicjatywy pobliskiej kopalni „Pokój” lub znajdującego się w sąsiedztwie Klubu Sportowego „Pogoń”. Sam obiekt przedstawia stylizowane sylwetki ptaków wzbijających się do lotu. Pozyskane dofinansowanie obejmowało wykonanie prac konserwatorskich mających za zadanie doprowadzenie rzeźby do właściwego stanu technicznego i jej ocalenie. W ramach dofinansowania przeprowadzono także kwerendy archiwalne obejmujące odszukanie, potwierdzenie i popularyzację wiedzy na temat pomnika oraz śląskiej rzeźby powojennej. Podsumowanie przeprowadzonych badań opisano w artykule „Rzeźba „Ptaki” przy ul. Czarnoleśnej w Rudzie Śląskiej jako element krajobrazu miasta”, który to artykuł publikujemy poniżej.

 

 

 

 

Rzeźba „Ptaki” stanowi jeden z ciekawszych przykładów plenerowej rzeźby o cechach abstrakcyjnych, popularnej na terenie Górnego Śląska w latach 70-tych XX wieku. Jej autorem jest znakomity artystą, szczególnie prężenie działający w tamtym okresie – Henrykiem Fudali.

 

Henryk Fudali urodził się w 1939 roku w Jarosławiu. W 1947 roku wraz z matką przyjechał do Bytomia, gdzie zamieszkał. Naukę w kierunku artystycznym pobierał w Liceum Plastycznym w Jarosławiu, a następnie studiował na ASP w Krakowie u prof. Wandy Ślędzińskiej. Po zakończonej edukacji powrócił na Śląsk, gdzie pracował w kopalni Ludwik – Concordia w Zabrzu. Jest autorem licznych rzeźb plenerowych z terenu Górnego Śląska. Do najciekawszych realizacji Fudalego należą: - rzeźba plenerowa „Zbliżenie” w Galerii Rzeźby Śląskiej, na terenie Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku, po 1973, - Rzeźba „Kogut” w Bytomiu – Stroszku, odsłonięta w 1978 r, - Rzeźba „Ptak”, Ruda Śląska, ul. Solidarności (osiedle Halemba), 1972, - Rzeźba „Niedźwiedzie I i II” w Miechowicach i na terenie Parku Miejskiego w Bytomiu, wspólna realizacja z Józefem Sawickim. Henryk Fudali był również jednym z wykonawców 16 rzeźb dinozaurów, które osadzone są w ZOO na terenie WPKiW w Chorzowie. Prace nad rzeźbami dinozaurów prowadzone były w ramach Katowickiej Pracowni Sztuk Plastycznych, a Fudala wykonywał je wraz z Waldemarem Madejem, Józefem Sawickim i Janem Kosorzem.

 

Realizacja zadania jest powiązana z prowadzonym przez miasto projektem "Trakt Rudzki", który ma na celu zwiększenie atrakcyjności terenów zielonych w mieście oraz stworzenie siatki połączeń funkcjonalnych pomiędzy jego dzielnicami. Jedno z takich połączeń znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie "Ptaków".

 

To kolejna rzeźba na terenie miasta, która została odnowiona dzięki współpracy z Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku. W 2021 roku miasto pozyskało środki na renowację rzeźby Górnika-Olimpijczyka ulokowanej na pl. Żwirki i Wigury w dzielnicy Ruda.

 

Rzeźba Ptaki została wykonana ze sztucznego kamienia (lastrika) w narzucie. Konstrukcję stanowi szkielet z prętów zbrojeniowych, stalowych, owiniętych siatką, na którą nałożono warstwę podkładową zaprawy cementowej. Na tak przygotowany korpus nałożona została warstwa zaprawy szlachetnej (spoiwo cementowe z kruszywem kamiennym białym). Zaprawa ta była modelowana w zakresie osiągnięcia ostatecznej formy. Końcowym zabiegiem było zmycie powierzchni kwasem tak aby wyodrębnić białe kruszywo.

 

Renowacja rzeźby rozpoczęła się w maju 2023 r. W ramach prowadzonych prac oczyszczono powierzchnię figury. Wzmocniono konstrukcję rzeźby, widoczne wcześniej elementy zbrojenia stalowego poddano pracom naprawczym i zabezpieczono antykorozyjnie. Usunięto efekty nie prawidłowo prowadzonych wcześniejszych prac naprawczych. Ukruszone i odłupane fragmenty rzeźby zostały odbudowane zgodnie z archiwalną dokumentacją fotograficzną. Naprawiono i uzupełniono wszystkie rysy i spękania. Obiekt scalono kolorystycznie oraz pokryto preparatem hydrofobowym. Teren wokół rzeźby został uporządkowany, tak aby jak najlepiej wyeksponować wyremontowane „Ptaki”.

 

 

Zapraszam do obejrzenia poniższej galerii zdjęć przedstawiającej przebieg prac: