|
|||||
Wirtualna Ruda
|
|||||
|
Historia miasta i jego dzielnic
Obszar obecnego miasta Ruda Śląska tworzy jedenaście dzielnic, które kiedyś stanowiły samodzielne organizmy miejskie. Kilka z nich ma rodowód średniowieczny. Najszybszy rozwój terenów obecnej Rudy Śląskiej nastąpił w XIX w., kiedy silnie zaczął rozwijać się przemysł ciężki. Zmiany wtedy zapoczątkowane doprowadziły do scalania się niezależnych dotąd miejscowości w nowe organizmy. Miasto w dzisiejszych granicach administracyjnych powstało w dniu 1 stycznia 1959 roku z połączenia Rudy Śląskiej z Nowym Bytomiem. Te dwa zasadnicze człony również nie stanowiły jednolitych, zwartych organizmów miejskich. Ruda Śląska przed przyłączeniem obejmowała następujące jednostki terytorialne: Rudę, Godulę i Orzegów. W skład Nowego Bytomia wchodziły: Nowy Bytom, Bielszowice, Bykowina, Chebzie, Halemba, Kłodnica, Kochłowice, Stara Kuźnica i Wirek. Historyczne zróżnicowanie tych obszarów sprawia, że na charakterystykę miasta Ruda Śląska składają się jednostkowe historie i charakterystyki jego poszczególnych dzielnic. |
||
|
Początki Bielszowic nie są znane, osada istniała na tym terenie najprawdopodobniej już na przełomie XIII i XIV wieku. Nazwa miejscowości pochodzi od potoku Bielczy, obecnie zwanego Kochłówką (Potok Bielszowicki) lub od bielenia płótna na łąkach nad potokiem. Pierwsza udokumentowana wzmianka o dzielnicy pochodzi z 1472 roku i wymienia właściciela wsi Macieja Bielczowickiego Starszego.
|
|
|
||
|
Bykowina była do końca XVII wieku przysiółkiem Kochłowic. Początki osadnictwa na tym terenie mają związek z działalnością kamieniołomu, który funkcjonował w tym miejscu aż do XX wieku. Data powstania gminy bykowińskiej nie jest znana. Na pewno było to przed 1789 rokiem.
|
|
|
||
|
Początek osady wiąże się z powstaniem w tym miejscu hut „Gute Hoffnung” i „Morgenroth” w latach 20-tych XIX wieku. W sąsiedztwie hut wybudowano domy dla pracowników, co doprowadziło do powstania dwóch odrębnie funkcjonujących osad. W 1843 roku do huty „Morgenroth” należało 12 domów, a do „Gute Hoffnung” 16 budynków. Obie huty pracowały do 1871 roku.
|
|
|
||
|
Teren obecnego Czarnego Lasu przez kilkaset lat był porośnięty gęstym lasem, z którego bytomscy mieszkańcy czerpali drewno opałowe i budowlane. Przez lata funkcjonował jako obszar dworski, a później służąca do polowań własność należąca do miasta Bytomia.
|
|
|
||
|
Powstanie osady Godula wiąże się ściśle z rozwojem przemysłu na Górnym Śląsku. Przedsiębiorca przemysłowy Karol Godula chciał na tym terenie wybudować hutę cynku. Realizację przedsięwzięcia przerwała jego śmierć w 1848 roku, jednak ukończenia zadania podjął się jego radca prawny - Ludwik Scheffler. Ukończoną w 1855 roku hutę nazwano na cześć pomysłodawcy Godullahütte.
|
|
|
||
|
Obecna dzielnica Halemba składa się z trzech funkcjonujących wcześniej osobno miejscowości: Halemby, Kłodnicy i Starej Kuźnicy. Do końca XVII wieku Halemba była częścią Kochłowic, początek osady Stara Kuźnica przypada na 1394 rok, natomiast początki Kłodnicy sięgają XVII wieku
|
|
|
||
|
Ośrodkiem wokół którego rozrastała się osada kochłowicka było grodzisko, założone nad rzeką Kochłówką, najprawdopodobniej w drugiej połowie XIII wieku. Od 1498 roku ziemia bytomska, na obszarze której zlokalizowane są Kochłowice, znajdowała się w posiadaniu księcia opolskiego Jana Dobrego.
|
|
|
||
|
Nowy Bytom rozwinął się w XIX wieku na obszarze Czarnego Lasu, który był pierwotnie enklawą leśną stanowiącą własność miasta Bytomia. Najistotniejszym zakładem działającym na terenie dzielnicy była huta „Pokój” (Friedenshütte), wybudowana w 1840 roku przez kupców Szymona Löewy, Moryca Fridländera i Dawida Löwenfelda.
|
|
|
||
|
Pierwsza wzmianka historyczna o Orzegowie pochodzi z 1313 roku – niejaki Marcin z Orzegowa występuje w dokumentach jako świadek sprzedaży wsi przez księcia bytomskiego – Siemowita. Orzegów pojawia się także w spisie świętopietrza z 1366 roku. Od tego momentu przechodzi przez wieki z jednych rąk szlacheckich do drugich, aż w końcu w 1826 roku nabywa ten teren górnośląski przemysłowiec Karol Godula.
|
|
|
||
|
Pierwsza wzmianka o Rudzie znalazła się w tzw. Rejestrze Ujazdowskim, czyli księdze uposażeń biskupstwa wrocławskiego sporządzonej w latach 1295 - 1305. Wieś Ruda powstała w sąsiedztwie obecnych ulic Bujoczka i Starowiejskiej. Osiedlanie się ludzi na tym terenie było związane z wydobyciem rud różnych metali – stąd zresztą nazwa miejscowości. Właścicielami Rudy była rodzina Rudzkich, która nabyła wieś jeszcze w XIV wieku (1396 r.)
|
|
|
||
|
Pierwsze wzmianki na temat Nowej Wsi pochodzą z końca XVI wieku i na ten wiek należy najpewniej datować powstanie tej osady. Do końca XVIII wieku pozostaje ona niewielką osadą wiejską, natomiast w miarę rozwoju przemysłu powiększa się i nabiera miejskiego charakteru. Początek urbanizacji Nowej Wsi wyznacza rok 1802, czyli data założenia kopalni „Błogosławieństwo Boże”.
|
|
|
||
|
Galeria wyjątkowych postaci związanych z Rudą Śląską została zamontowana w formie stałej wystawy na ciągnącym sie wzdłuż ulicy Pawła Kubiny kamiennym ogrodzeniu przedszkola. Miejsce to nie jest przypadkowe bowiem zabytkowa kolonia "Ficinus" jest najstarszą kolonią robotniczą na terenie naszego miasta i jedną z najstarszych w regionie.
|
|
|
|
Projekty dofinansowane ze środków zewnętrznych |
|
|
|